CRI (Color rendering Index) renksel geriverim endeksi. Renksel geri verim, bir ışık kaynağının, aydınlattığı cismin renklerini ne kadar aslına sadık oluşturduğunun ölçüsü olarak tanımlanabilir.
Gün ışığının CRI değeri 100 kabul edilir. Renksel geriverim endeksinin ölçü birimi Ra’dır ve ”gün ışığı” için bu değer 100’dür.
Bir alışveriş merkezindeki bir mağazadan beğendiği renkte bir elbise alan bir bayan evine döndüğünde satın aldığı elbisenin istediği renkte olmadığını fark ediyor. Bunun nedeni elbisenin satın alındığı mağazanın aydınlatmasında kullanılan ampullerin CRI değerleri düşük ve bu nedenle renkleri tam olarak doğru bir biçimde göstermiyor. Bunun gibi rengin önemli olduğu yerlerde kesinlikle CRI değeri yüksek yani Ra>90 bir ampul kullanmak gerekmektedir.
Işığın rengi olarak tanımladığımız Kelvin değeri ile CRI birbirinden tamamen farklı kavramlardır. Kelvin ışığın görünür rengini tanımlarken CRI aydınlatılan ortamdaki nesnelerin gerçek renklerini hangi oranda görebildiğimizi tanımlar.
Aydınlatmada ışık kaynaklarının kullanım yerlerine göre uygun CRI değerleri seçilmelidir. Rengin çok önemli olduğu boyahaneler, grafik ve matbaa hizmeti veren kuruluşlar, kozmetik ve moda mağazaları, kuaförler ve sanat galerileri gibi yerlerde mümkün olan en yüksek CRI değeri kullanılmalıdır. Ancak rengin herhangi bir öneminin olmadığı aydınlatmalar da vardır. Buralarda düşük CRI değerleri seçilmesinde bir mahzur yoktur. Örnek olarak otopark aydınlatmaları, güvenlik aydınlatmaları ve yol/köprü aydınlatmalarında bu düşük CRI değerli ampuller kullanılabilir.
Neden her yerde yüksek CRI kullanmıyoruz ?
Renksel geriverim ile ışık kaynağının verimliliği ters orantılıdır. Yani eğer renklerden feragat edersek daha az para ile daha çok ışık alabiliriz. CRI değeri yüksek olan ampullerin fiyatları da yüksektir.
CRI nasıl ölçülür ?
Bir sonraki sayfada bulunan tabloda bulunan R1..R8 arasında bulunan düşük doygunluğa sahip renklerin güneş ışığı altındaki benzerliklerinin değerlendirmeleri yapılır. CRI değeri bu R1..R8 değerlendirmelerinin ortalaması olarak kabul edilir.
R9 kırmızı problemi nedir ?
Standart CRI değerleri R1 ve R8 arasındaki düşük yoğunluklu renkler ile yapılır. Ancak LED aydınlatmaların kırmızı renk geriverimini tam olarak başaramadıkları da bir gerçektir. R9 ve R14 arasındaki renklerin geri verim indexleri ayrıca tanımlanır. Bu değerlerden R9 (kırmızı) ve R13 (cilt tonu) değerleri büyük önem kazanır. Bazı marketlerin kasap reyonlarında etlerin çok güzel göründüklerini fark etmişsinizdir. Bu şekilde kırmızı rengi tam olarak gösterebilecek R9 değeri yüksek bir ampul kullanılmıştır.
R9 Lokantalarda neden önemlidir ?
İnsanlar, damak zevkleri ile olduğu kadar gözleriyle de yemek yeme eğilimindedir, bu da özellikle lokantalarda yemek sunumunu son derece önemli hale getirmektedir. Etler, balıklar, meyveler ve sebzeler gibi birçok gıda maddesi yüksek miktarda kırmızı madde taşır; bu ürünleri gösteren ampulün düzgün bir R9 seviyesine sahip olmaması durumunda, gıda renksiz görünebilir, bu da müşteri memnuniyetsizliğine neden olabilir.
R9 Hastanelerde neden önemlidir ?
Hastanelerde muayene yapan doktorların hastalarının cilt tonlarını tam olarak görmeye ihtiyaç duyarlar, cerrahi müdahalelerde kırmızı en önemli renktir ve bu nedenle hem R9 hem de R13 değerleri hastaneler için önem kazanmaktadır.
Perakende sektöründe R9
Giysi sergileyen bir perakende yerini yönetiyorsanız veya müşteriler giyim eşyaları üzerinde çalışıyor ise, cilt tonlarının ve bazı giyim eşyalarının güçlü kırmızı tonlar içerdiğini aklınızda tutmanız önemlidir. Soyunma odaları, vitrin odası veya vurgulu aydınlatma için seçtiğiniz aydınlatma, kıyafetlerin gerçek renklerini müşterinin cildine doğru şekilde gösterebilmek için yüksek bir CRI ve R9 kalitesine sahip olmalıdır.
